طبق قاعده «لاضرر» آلوده کردن هوا خودکشی تدریجی و حرام است

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم پاک‌نیا، استاد سطح عالی حوزه علمیه قم، پژوهشگر و نویسنده دینی در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ با اشاره به اینکه در متون اسلامی در خصوص آلوده کردن هوا و به طور کلی آلوده کردن محیط زیست نکات مهمی مطرح شده و لازم است بیش از پیش این مطالب برای مسلمانان مطرح شود، تصریح کرد: در آیه 195 سوره بقره خداوند می‌فرماید: «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ؛ خود را با دست ‏خود به هلاكت ميفكنيد».

وی در تفسیر این آیه گفت: یکی از اقداماتی که با انجام آن، خودمان را با دست خودمان به هلاکت می‌افکنیم آلوده کردن هواست. براساس این آیه نباید اقدامی انجام دهیم که به خودمان، دیگران، جامعه و طبیعت زیانی وارد شود.

آلوده کردن هوا نوعی خودکشی تدریجی است

این نویسنده دینی به بخشی از آیه 29 سوره نساء که می‌فرماید: «وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ؛ خودتان را نکشید» اشاره کرد و گفت: در تفاسیر مختلف آمده است که این آیه به خودکشی اشاره دارد اما خودکشی گاهی یک باره است و گاهی به تدریج صورت می‌گیرد. اگر نظری به آمار تأثیر آلودگی هوا در افزایش مرگ و میر افراد بیندازیم، متوجه می‌شویم که آلوده کردن هوا نوعی خودکشی تدریجی است.

وی اضافه کرد: اقداماتی وجود دارد که برای عده‌ای نفع شخصی دارد اما منجر به آلودگی هوا شده و به خود آن فرد و دیگران آسیب می‌زند. این اقدامات براساس آیه مطرح شده منع شده چرا که در ردیف اقداماتی است که به صورت تدریجی منجر به خودکشی و دیگرکشی می‌شود.

 حجت‌الاسلام والمسلمین پاک‌نیا به قاعده لاضرر که یکی از مهم‌ترین مباحث فقهی است، اشاره کرد و گفت: براساس حدیثی از پیامبر اکرم(ص) که می‌فرمایند: «لاضَرَرَ وَ لاضِرارَ فى الاسلام»، در اسلام کسی حق ندارد به خودش یا دیگری ضرر برساند. از سوی دیگر اقداماتی که منجر به مرگ تدریجی و زیان‌ رساندن به خود و دیگران می‌شود، حرام است.

آلوده کردن هوای سالم از مصادیق اسراف است

وی آلوده کردن هوای سالم را از مصادیق اسراف(هدر دادن و درست مصرف نکردن) دانست و گفت: براساس احادیث کسانی که اسراف می‌کنند برادران(همراهان و همکاران) شیطان هستند. افرادی که طبیعت پاک خداوند را در معرض هدر رفتن و اسراف قرار می‌دهند هم به خودشان و هم به کل جامعه صدمه می‌زنند. وقتی بدن‌های سالم را در معرض آلودگی هوا قرار می‌دهیم و آنها را از بین می‌بریم باز هم اسراف و هدر دادن سلامت است و کسانی که منجر به آلودگی هوا می‌شوند، مسئول این اسراف هستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین پاک‌نیا در پاسخ به این سؤال که آیا فقط دولت مسئول مقابله با آلودگی هوا است؟ گفت: تک تک مسلمانان در این زمینه مسئولیت دارند و هر فرد به قدر توان خود باید فعالیت کند. ایجاد فضای سبز، کاشتن درخت، تلاش برای حفظ زمین و محیط زیست به عنوان امانت الهی، تلاش برای احیای مراتع و جنگل‌های تخریب شده، استفاده نکردن از ماشین شخصی و ... از جمله اقداماتی است که مسلمانان باید انجام دهند و البته در قرآن کریم آیاتی در مزمت افرادی مطرح شده که به وظایف خود عمل نمی‌کنند.